Observeren kun je (af)leren
Gastblog door Liza Disselhorst
Observeren was een van de eerste belangrijke onderwerpen in mijn studie Psychologie, aan de Universiteit van Amsterdam. In de Psychologie was het nuttig en nodig, om van een afstandje te leren zien welk gedrag een baby, kind of volwassene vertoont. Observeren als in onderzoeken, objectief willen bekijken. Maar ook observeren van mensen in het algemeen vond ik fantastisch, vanaf een terras voorbijgangers observeren, of leeftijdsgenoten met uitgaan. Mega interessant; ‘zet mij op een stoel zwevend boven iedereen en ik ben perfect gelukkig’ zei ik vaak.
Maar deze liefde voor observeren had ook een andere kant; ik voelde me vrijwel nooit onderdeel van een groep mensen, was bijna altijd bewust van mezelf, oftewel mezelf aan het observeren. En bij die uitgezoomde blik hoorde ook een commentator, zo eentje met een microfoon die als bij een voetbalwedstrijd commentaar levert op wat er gebeurt op het veld. Mijn commentator was alleen niet helemaal objectief (zoals een goede observator betaamt), maar vooral kritisch. Van dit alles was ik me niet echt bewust, tot een aantal jaren geleden.
Ik was vaak rusteloos, soms gespannen en gestrest, had hoge verwachtingen van mezelf in werk, onderhouden van vriendschappen etc, was eigenlijk nooit echt tevreden of alleen voor heel korte duur. Ik wilde vaak iets nieuws doen, proberen, mezelf ontwikkelen, niet stilstaan; na een aantal weken of soms maanden kwam er altijd een moment dat ik (op grotere of kleinere schaal) een nieuwe wending in mijn leven nodig had. Ik heb van alles gedaan; gestudeerd, gereisd, theaterlessen gevolgd, altijd gesport, aan meditatie gedaan, yoga, een aantal keer verhuisd, en in besturen en commissies gezeten Maar twee jaar geleden begon ik echt antwoorden te vinden, rust te vinden, toen ik in aanraking kwam met Rainbow Tai Chi.
En daar kom ik weer terug bij het observeren, of de observator. In Rainbow Tai Chi werd namelijk van me gevraagd om te luisteren naar mijn hart; letterlijk met de hand op mijn hart naar de pauzes tussen hartslagen luisteren, en voelen wat daar gebeurt. Maar ook het bewust voelen van de energie genaamd Chi (levenskracht) die er altijd is maar nauwelijks bewust wordt waargenomen. Iets wat ik graag wilde leren, maar me totaal niet lukte. Sommige mensen voelden tintelingen, anderen zagen kleuren en weer anderen voelden liefde en dankbaarheid. Ik keek het met lichte jaloezie en wat scepticisme aan, maar ook met nieuwsgierigheid.
Twee jaar kostte het me ongeveer om te begrijpen hoe ik de energie ook kon voelen. Waarvoor ik het observeren moest loslaten en ‘direct moest waarnemen’. Een soort sprong in het diepe, in een
gevoel van ‘niks, niet weten wat er is/komt’, wat in het Chinees ‘Wu Chi’ wordt genoemd. Elke keer als ik werd aangesproken op het voelen met mijn hart, kwam de commentator terug ‘voel je al iets?’, ‘lukt het je nu nog niet?’, ‘misschien is dit gewoon bullshit’ etc etc. Maar al deze stemmen hebben me nooit geholpen in het vinden van rust, en van vertrouwen in mezelf. Wat me daarin wel veel geholpen heeft is de eerste fundamentele Tai Chi oefening, het principe van loslaten. Loslaten van de observator, de commentator, de vergelijker, de ‘alles wetende’, en leeg worden, niks zijn, open staan, luisteren.
Ik leerde de afgelopen 2,5 jaar langzaam zinken van mijn hoofd (observator) naar mijn hart en buik, leerde luisteren en vertrouwen wat ik voelde en daar ruimte aan te geven. En nog steeds moedig ik mezelf aan om dat te doen, elke ochtend, om alles los te laten, en mijn dag fris en vers te kickstarten. Ik herinner me nog goed dat ik me ging beseffen dat ik mezelf zelfs observeer als ik lachte! Lachen was dus ook vaak maar van korte duur, voordat ik weer zelfbewust werd. Totdat ik een paar keer in het diepe werd gegooid tijdens mijn ‘FTT training’, en oa in een volle supermarkt moest zingen voor de caissières. Vol zenuwen zat ik in de auto, maar toen ik de supermarkt in liep was er geen tijd voor observeren. Ik betoog mijn liefde aan de Tesco supermarkt en haar geweldige caissières en producten door het voor ze te zingen! Sommige mensen keken verbaasd op, anderen doken weg alsof er elk moment een bom kon afgaan, en weer anderen lachten ons blij en aanmoedigend toe. Eigenlijk maakte dat niks uit, mijn hart ging tekeer maar ik was ook blij en trots!
Of de eerste keer dat ik werd gevraagd om piano te spelen op de Rainbow Tai Chi school, zonder noten. Jaren had ik pianolessen gehad, maar nog nooit had ik geïmproviseerd. Zat ik daar achter de piano, met veel starende ogen op me gericht, afwachtend wat ik zou doen. Ik had geen idee! Weer die observator ‘ik kan dit niet’, ‘wat willen ze dat ik doe’, ‘ik wil weg’, maar ik had weinig keuze en dook erin. Ik zal niet zeggen dat er een meesterstuk uit kwam maar door dit veel te doen heb ik een volledige nieuwe manier van muziek maken ontdekt. Het is zo prachtig om vanuit mijn hart te spelen, de piano te laten vertalen wat er in mij gebeurt, in plaats van andermans muziek spelen. Maar steeds moet ik eerst weer die observator loslaten en rust vinden in de pauzes tussen mijn adem en hartslagen, en vanuit het niets iets laten opkomen.
Een ander vlak waar de observator weinig te zoeken heeft is emoties. Ik heb een deel van me dat zich vaak eenzaam voelt. Ook al heb ik een vriend, fijne vrienden, lieve familie, voor deze Liza is dat nooit genoeg en op momenten voelt ik me alleen op de wereld. De observator/ commentator vindt daar wat van ‘lastig, geen tijd voor, niet nodig, je hebt het toch goed, of het is je vrije dag, niet nu’. En wil graag een verklaring en een oplossing ‘misschien moet ik gewoon iets leuks doen, een boek lezen, of
even bellen met mn zusje’. Ik heb me in het verleden zelfs laten verleiden om seks te hebben om me beter te voelen, gewoon met mijn vriend, maar toch voelde het soms niet goed. Het gevoel van eenzaamheid kwam altijd terug en de observator heeft geen idee wat ermee te doen. Daar bovenop zijn we met zijn allen ook veel tijd kwijt aan het voorkomen van dit soort gevoelens; zorgen dat we constant wat ‘doen’, vergoelijken of verklaren waarom we ons niet goed voelen, etc. Ik ook! Dit is hoe we het aangeleerd gekregen hebben, omdat niemand echt weet hoe om te gaan met die rauwe eenzaamheid. En dus blijven we rondjes rennen in ons hoofd (en fysiek, om uit ons hoofd te komen!).
Een eerste stap om te stoppen met rondjes rennen in mn hoofd is mindfulness en meditatie geweest. En uiteindelijk ben ik zelfs mindfulness trainer geweest in mijn baan als psycholoog. Het is een prachtige manier om meer in het moment te gaan leven, om met gedachten om te leren gaan en ze minder serieus te nemen, meer te relativeren en rust te vinden. Maar het had voor mij zijn beperkingen. Rainbow Tai Chi heartbeat listening brengt me dichter bij mijn gevoel, mijn hart, en bij het leren zijn met mezelf. Ik dacht dat ik mezelf accepteerde, maar 9 van de 10 keer had ik geen trek in de sombere kant van mezelf, en gaf ik daar dus geen ruimte aan. In heartbeat listening leer ik te accepteren vanuit de eindeloze onvoorwaardelijke liefde van het hart, en dit is volgens mij de echte manier om empathisch te zijn. Vanuit het hart, en niet vanuit denken. Dan hoef je je niet te verplaatsen in een ander, maar voel je dat die ander voor een deel ook in jou is. Iedereen is een, we zijn uiteindelijk allemaal verbonden, en om dat steeds meer direct te ervaren is heel bijzonder.
Wil je ook leren loslaten, meer ontspanning en meer gezondheid in je leven? En van daar de volgende stap nemen om negatieve gevoelens met positieve te balanceren, nieuwe creatieve oplossingen te vinden en jezelf volledig te accepteren zoals je bent? Na 2,5 jaar studie bij Tai Chi Master Choy in Devon, UK, kom ik mijn eerste workshops Rainbow Tai Chi geven in Nederland. 12 Februari 2017 in Dalfsen, 11 Maart 2017 in Zutphen en 12 Maart 2017 in Hoonhorst. Voor meer informatie en inschrijving neem contact met me op via [email protected].
Gastblog door Liza Disselhorst
