Rust door inzichten uit de meditatie

Rust krijgen door meditatie en onstane inzichten uit de meditatie

Ik schat dat zeker 8 op de 10 mensen die bij mij beginnen met meditatie, als motivatie “het krijgen van rust” aangeven. Laten we daarom hier dieper op ingaan. Voor dit specifieke onderdeel ben ik (weer eens) geïnspireerd geraakt door Dingeman Boot tijdens een retraite die hij onlangs begeleidde.

Als ik het in dit artikel heb over rust, bedoel ik ook ‘innerlijke vrede’, ‘vrijheid’ en hieruit voortvloeiend ‘geluk’.

Rust door Meditatie

Het is wetenschappelijk bewezen dat meditatie inderdaad ‘rust’ teweegbrengt. Zo ontstaan er aanwijsbare veranderingen in de hersenen. Klik hier indien je 1 van de onderzoeken wil lezen.

Daarnaast hoef je geen geleerde te zijn om te beseffen dat als je op een kussen gaat zitten met de intentie niet te denken, dat je dan tot rust komt. Je hersenen mogen eindelijk even tot stilstand komen. Echter bedoel ik in dit artikel rust die de volgende dag niet weg is. Ik bedoel wezenlijke rust, die je ook ervaart tijdens je dagelijkse leven. En ook daar draagt meditatie dus aan bij.

Eenmaal “op het pad van meditatie” ontstaan ook weer inzichten die versterkend werken bij het krijgen van rust. Er ontstaat een levensovertuiging die rust verankert. Innerlijke vrede die een onderlaag biedt bij alle situaties die je tegenkomt.

Rust door inzicht
De boeddhistische filosofie biedt vele inzichten, en wie al langer het pad van meditatie bewandeld, komt automatisch zelf ook tot deze inzichten.

Inzichten uit de boeddhistische filosofie
De inzichten die de Boeddha zou hebben opgedaan, vormen de basis voor de boeddhistische filosofie. Deze filosofie is als het ware een dik boek waarin wordt verteld hoe je werkelijke vrijheid (vrede, geluk of verlichting) kunt verkrijgen. De boeddhistische leer bevat meerdere ‘rijtjes’ om de filosofie goed te overzien en om ook de afzonderlijke onderdelen goed te onthouden. Je begrijpt dat dit erg handig was in de tijd dat er nog niets werd opgeschreven, maar alles van mond tot mond werd overgebracht. Maar ook nu zijn de rijtjes handig voor een goed overzicht.

Inzicht: De Drie Vergiften

Belangrijke ‘rijtjes’ zijn de ‘7 factoren voor verlichting’ en ‘de 5 hindernissen’. 1 van de 7 factoren voor verlichting is “Vrede”, of ook wel rust. Dit lichten we dus tijdens dit artikel verder uit. Rust kan je onder meer versneld ontwikkelen als je inziet wat voor onrust zorgt. En ook hiervoor kent het boeddhisme een rijtje, namelijk de 3 vergiften.
De 3 vergiften luiden als volgt:

– Begeerte
– Afkeer
– Onwetenheid

De eerste twee van de drie vergiften staan ook bovenaan het rijtje van de vijf hindernissen. En niet voor niets worden deze twee zo prominent genoemd.

Als dit de 3 vergiften zijn die onrust veroorzaken (of breder getrokken, de 3 vergiften die al het lijden veroorzaken), kunnen we het tegenovergestelde gebruiken om juist rust / geluk / innerlijke vrede te krijgen.
– Loskomen van gehechtheid
– Loskomen van afkeer
– Inzicht

Loskomen van gehechtheid

Vaak wordt in uit het Pali ‘Begeerte’ de eerste van de drie vergiften vertaald als ‘begeerte’ of ‘verlangen’. Zelf gebruik ik liever het woord ‘gehechtheid’. Het is niet erg, en naar mijn idee menselijk, om verlangens te hebben. Maar zodra je gehecht bent dan wordt het verlangen iets dat in de weg staat en voor onrust zorgt. Want als je ergens aan gehecht bent en het dreigt te verdwijnen, ontstaat er conflict. Ongecontroleerde impulsen om ergens krampachtig aan vast te houden. Onrust.
Terwijl dit onzinnig is als je beseft dat alles, maar dan ook alles vergankelijk is. Probeer daar vaker op reflecteren en je zult zien dat je jouw gehechtheden steeds verder los kan laten.

En loskomen van gehechtheden leidt tot een grotere innerlijke vrede.

Loskomen van afkeer
Afkeer of aversie is de tweede van de drie vergiften. Denk bij afkeer ook aan termen als aversie, frustratie en woede. Maar denk vooral ook aan ‘de dingen anders willen hebben dan zoals ze zijn’. Als je de dingen accepteert zoals ze zijn, dan zal je ook meer rust ervaren.

Ik hoor je denken ‘ja, ik moet toch niet alles zomaar passief accepteren en laten gebeuren’. Nee, dat is inderdaad niet wat er wordt bedoeld. Je zal wel blijven handelen naar wat jij denkt dat heilzaam is, maar je verliest jezelf niet meer in het verhaal.

Inzicht

Onwetenheid is niet doorhebben dat je jezelf verliest in gehechtheid en afkeer. Inzicht is dus het tegenovergestelde. Je krijgt, naarmate het inzicht meer onderdeel wordt van je conditioneringen, in de gaten dat als je van afkeer en gehechtheid loskomt, dat er ‘innerlijke vrede’ ontstaat. Rust.

Inzicht gaat ook over het doorhebben dat alles gaat zoals het gaat. En dat dingen niet anders gegaan kunnen zijn dan zoals ze zijn gegaan. Alles is een reactie op een voorgaande actie. Een persoon kan ook niet anders handelen dan hoe hij handelt of heeft gehandeld. Dit komt weer voort uit de opvoeding, cultuur en miljoenen andere invloeden. Om meer over deze theorie te weten te komen kan ik het boekje ‘verlichting voor luie mensen’ aanbevelen. Een superdun boekje waarin wordt uitgelegd dat alles gaat zoals het gaat en dat je daar geen invloed op hebt. Dus waarom zou je je dan nog druk maken over dingen? De Engelse versie is gratis te downloaden en de Nederlandse versie kan je voor €5,95 bestellen op bol.com.

De 7 factoren van verlichting

Naast inzicht in de 3 vergiften is het heilzaam en bevorderend voor ‘rust’ om ook de 7 factoren van verlichting in balans te krijgen en te houden.
De zeven factoren van verlichting luiden als volgt:

1. Aandacht (mindfulness)

2. Onderzoek (onderzoek naar de waarheid, of ook wel de dhamma)
3. Energie (ook wel inspanning/inzet en toewijding)
4. Vreugde
5. Kalmte (ook wel gemoedsrust of (innerlijke) vrede)
6. Concentratie

7. Gelijkmoedigheid

Lees meer over: De zeven factoren van verlichting

Inspirerende liedjes

Graag wil ik ter inspiratie 2 nummers delen die hier prachtig bij aansluiten:
1. Skik (Daniel Lohues) – ‘t Giet Zoals ‘t Giet (ook al denk ie soms van nie)
2. Stef Bos – Niets te verliezen

Overzicht komende activiteiten