Is alles één en bestaat er geen zelf? De kunst van in en uitzomen. Nondualiteit.
Osho meditaties, de Latihan en vele andere vormen van meditatie zijn er onder meer op gericht om te zien dat de doener kan verdwijnen. Dat alles als vanzelf gebeurt. Er wordt gesteld dat verlichte mensen alles vanuit dit perspectief beleven. Een non-duale blik waarin alles één is en er geen zelf bestaat. Het wordt ook uitgelegd als de absolute waarheid.
Wees niet ontmoedigd of geagiteerd als je geen idee hebt over het ‘niet zelf/geen zelf’ of het idee van ‘alles is één’. Toen ik begon met mediteren en mijn eerste leraar over het ‘niet zelf’ of ‘geen ik’ praatte was het voor mij ook abracadabra en ‘te zweverig’.
Voor mij bestaat de absolute waarheid net zo zeer als de relatieve waarheid. Maar doordat ik weet dat deze waarheid slechts relatief is, kan er sneller los van komen. Ik zie het zo, je kunt de dingen bekijken vanuit een uitgezoomd en in ingezoomd perspectief.
Uitgezoomd perspectief
Uitgezoomd zie je de dingen zoals ze werkelijk zijn. Zonder verhaal, zonder de concepten en inkleuring die wij mensen eraan hangen. Dan zie ik dat alles met elkaar is verbonden. Er is geen vrije wil is, maar onze keuzes hangen af van vele voorafgaande gebeurtenissen en de keuze wordt ‘geboren’. Er is geen goed en geen fout. Er is. That’s it. Enkel Zijn. Je kunt dit ook de absolute realiteit noemen.
Ingezoomd perspectief
Ingezoomd spelen we onze rollen. Die rollen zijn net zo zeer realiteit. Ik ben vader, zoon, partner, neef, meditatieleraar, etc. Ik meen keuzes te maken en probeer (op de bewuste momenten) ook de ‘juiste’ keuzes te maken. Ik vind dingen goed en fout, of iets daartussenin. Je kunt dit ook de relatieve realiteit noemen.
Pendelen tussen ingezoomd en uitgezoomd leven
Het is natuurlijk prachtig als je altijd uitgezoomd kunt leven. Voor de meeste mensen geldt echter dat dit niet mogelijk is. De massa leeft altijd ingezoomd wat tot een hoop ellende als lijden en stress leidt. Daarom is het goed om ook het uitgezoomde te ervaren. Erachter komen dat het ingezoomde perspectief niet de enige waarheid is en dat het misschien zelfs wel minder waarheid is dan het uitgezoomde perspectief.
Zodra je dit eenmaal doorziet, is het mogelijk om te pendelen tussen een ingezoomd en uitgezoomd leven.
Als je dagelijks mediteert, kun je de meditatie volledig uitgezoomd ervaren. Dit helpt los te komen van datgene dat je overdag (mogelijk) als waarheid ervaart, maar eigenlijk niets meer is dan een verhaal en rollen die je vervult. Een verzameling afspraken tussen mensen die we als waarheid aannemen.
Als je regelmatig mediteert zal je je ook minder diep in de relatieve waarheid verliezen. Je vervult je rollen, je ziet je gedachten maar alles wordt lichter. Het leven wordt als het ware een spel. Een toneelstuk. Terwijl je een rol in het toneelstuk hebt, ervaar je het toneelstuk steeds meer vanuit de rol van de toeschouwer in plaats vanuit de rol die je speelt.
Toevoeging gerelateerd aan dit artikel:
Overzicht komende activiteiten
Gerjan Schoemaker is meditatieleraar en oprichter van Meditatie Instituut Nederland. Als hoofddocent van de erkende Meditatie Opleiding deelt hij zijn ruime kennis en ervaring. Daarnaast is hij gastdocent meditatie en boeddhistische psychologie bij de Opleiding Integraal Essentiecoach, en begeleidt hij vipassana retraites en cursussen. Gerjan put uit een rijke achtergrond in verschillende tradities, waaronder het Boeddhisme en Advaita Vedanta.
Mooi artikel Gerjan! Helder uitgelegd
Bedankt Wiebe! Het in- en uitzoomen kwam ook weer even top of mind na ons gesprek van laatst 😉