Khandhas

Hoe kun je mediteren op de Khandhas zonder je ermee te identificeren?

Vanmorgen kreeg ik de vraag hoe je kunt mediteren op de Khandhas zonder je met de Khandas te identificeren.
In dit artikel ga ik hier dieper op in.

Wat zijn de Vijf Khandas?

De boeddhistische Khandhas worden vanuit het Pali vertaald naar de Geledingen, de Vijf groepen van bestaan of ook wel de Vijf groepen waaraan gehecht wordt.

De Khandhas betreffen in volgorde van grof naar fijn:

  1. Lichaam (Rupa)
  2. Gevoelens (Vedana)
  3. Cognitie (Sanna)
  4. Wilsuitingingen (Sankhara)
  5. Bewustzijn (Vinnana)

Lees hier een meer gedetailleerd artikel over: de Vijf Khandha’s.


- 25 mei is er een online informatie avond voor onze Opleiding Meditatieleraar
Lees hier meer over de Meditatie opleiding

- 11 november is er een online informatie middag voor onze Opleiding Integraal Essentiecoach
Lees hier meer over de Coach opleiding

Transformerend coachen vanuit een fysieke, mentale en spirituele ervaring.
Gebasseerd op boeddhistische psychologie en non-dualiteit.



Tijdens Vipassana meditatie gaan we hier niet over nadenken.
Een diepgaand inzicht in de geledingen is iets dat je op een gegeven moment kan toevallen tijdens het mediteren.
Daarbij is het wel helpend als je de theorie erover hebt geleerd, zodat je het op een gegeven moment als ‘waarheid’ gaat herkennen. Dan wordt het realisatie.
In de meditatie gaan we daar dus niet bewust op contempleren.
Je niet met een Khandha of meerdere Khandhas identificeren kun je dan ook niet afdwingen, maar je kunt wel de voorwaarden scheppen om je er niet mee te identificeren door bijvoorbeeld de opmerkzaamheid te richten op 1 geleding.
Ook de manier van benoemen kan helpen.
Hoe ik het zelf wel eens doe is als volgt. Ik kies 1 geleding uit als initieel meditatieobject.
Bijvoorbeeld het lichaam. De sensaties die ik waarneem benoem ik dan als lichaam (of soms ook als sensaties).
En dus niet als voelen want (voor mij persoonlijk in ieder geval) is het zo dat als ik het voelen noem, dat ik er eerder mee identificeer omdat er dan iemand is die zou voelen.
Terwijl er enkel gewaarzijn van is.
Ik benoem het niet de hele tijd, af en toe om de aandacht er bij te houden.
Ondertussen probeer ik er ook bewust van te zijn als andere geledingen zich in het bewustzijn aandienen.
Als er gevoelens zijn benoem ik die als gevoelens. Of herken ik deze zonder te benoemen.
Als gedachten voorbij komen als gedachten.
Als er een intentie wordt geboren benoem ik het als Wilsuiting (of ook wel als intentie of neiging).
Etc.

 

Ik zie het dan puur als verschijnselen die komen en gaan. Indrukken die zich aandienen in het bewustzijn en ik heb de intentie om mij daar niet mee te identificeren.
Ondanks de intentie is het niet zo dat dat altijd maar lukt. En dat is natuurlijk ook o.k. en is het al mooi als je daarvan (af en toe) bewust bent.

 

Reflectie oefening: Niet van mij

Er bestaat ook een reflectie-oefening die voortkomt uit de Anattalakkhaṇa Sutta:

 

“Dit is niet van mij. Dit ben ik niet zelf. Dit is niet wat ik ben.”

Je zou dit ook in een soort van meditatie/-contemplatie vorm kunnen toepassen door een geleding te benoemen en dan deze drie zinnen er achteraan te zeggen.

In de Anatta-Lakkhana Sutta staat ook:

“Monniken, vorm is niet-zelf. Als vorm wel het zelf zou zijn, dan zou deze vorm niet tot ziekte en kwelling leiden, en men zou vorm kunnen zeggen: ‘Laat mijn vorm zo zijn, laat mijn vorm niet zo zijn.’ En aangezien vorm niet-zelf is, leidt het tot ziekte en kwelling, en daarom kan niemand van vorm zeggen: ‘Laat mijn vorm zo zijn, laat mijn vorm niet zo zijn.’

Hetzelfde wordt gezegd over de andere vier geledingen:
“Voelen is niet-zelf…”, “Cognitie is niet-zelf”, “Wilsuitingen is niet-zelf”

Vervolgens gaat het verder als volgt:

“Monniken, wat denk je: is vorm permanent of vergankelijk?” – “Vergankelijk, eerbiedwaardige heer.” – “Is wat vergankelijk is, pijnlijk of aangenaam?” – “Pijnlijk, eerbiedwaardige heer.” – “Is dat wat vergankelijk is, wat pijnlijk is omdat het onderhevig is aan verandering, geschikt om als volgt te worden beschouwd: ‘Dit is van mij, dit ben ik, dit is mijn zelf'”? – “Nee, eerbiedwaardige heer.”

Opnieuw worden zo ook de andere vier geledingen opdezelfde manier besproken, waarna het als volgt verder gaat:

“Dus, monniken, welke vorm dan ook, of het nu in het verleden, in de toekomst of in het heden is ontstaan, grof of subtiel, in zichzelf of extern, inferieur of superieur, ver of dichtbij, moet met het juiste begrip van hoe het is, als volgt worden beschouwd. : ‘Dit is niet van mij, dit ben ik niet, dit ben ik niet.’

De Sutta sluit af met:

“Monniken, wanneer een nobele volgeling die dit heeft gehoord, het zo ziet, vindt hij onthechting (of vervreemding) in vorm, hij vindt onthechting in gevoel, hij vindt onthechting in cognitie, hij vindt onthechting in wilsuitingen, hij vindt vervreemding in bewustzijn.

“Als hij onthechting vindt, verdwijnt passie. Met het vervagen van passie, is hij bevrijd. Als hij bevrijd is, is er kennis dat hij bevrijd is. Hij begrijpt: ‘De geboorte is uitgeroeid, het heilige leven is geleefd, wat gedaan moest worden is gedaan, hiervan is er verder niets meer.'”

 

Meer informatie over de Anatta-Lakkha Sutta: https://en.wikipedia.org/wiki/Anattalakkha%E1%B9%87a_Sutta

 

Mocht je er nog verder in willen verdiepen, het komt ook terug in de Alagaddupama Sutta (MN:22) uit het Pali Canon waarin onder meer op de Anatta (Niet-Zelf) leer wordt ingegaan. 

Meditatie Retraites

Wij organiseren regelmatig meditatie retraites en meditatie dagen.

Meditatie Inspiratiemails

Ontvang inspiratiemails met o.a. retraite aankondigingen, meditatievideo's en tips.

Overzicht komende activiteiten

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *


Ontvang inspiratiemails met:
- Aankondigingen van retraites & cursussen
- Meditatievideo's e.a. inspiratie