De Vijf Spirituele Krachten bij Meditatie

Wat zijn De Vijf Spirituele Krachten in Boeddhisme?

In het boeddhisme wordt gesproken over Vijf Spirituele Krachten (pañca bala) of Vijf Spirituele Vermogens (pañca indriya).

Deze Vijf Spirituele Krachten of Vermogens zijn:

1. Vertrouwen / Overtuiging
2. Energie / Inzet / Vastberadenheid
3. Mindfulness / Aandacht / Opmerkzaamheid
4. Concentratie
5. Wijsheid / Onderscheidingsvermogen

Dit zijn vijf kwaliteiten die zich opvolgen in de meditatie. Het zijn kwaliteiten die je op het pad van meditatie houden en je helpen het pad te verdiepen. Tegelijkertijd zijn deze ook een tegengif voor de hindernissen in meditatie. Zo helpt vertrouwen bijvoorbeeld tegen twijfel, energie tegen slaperigheid, mindfulness tegen achteloosheid, concentratie tegen afleiding en wijsheid tegen onwetendheid.

Vertrouwen

Pali: Saddhā
Het begint met vertrouwen over overtuiging. Het vertrouwen dat de meditatie ‘ergens’ toe leidt. Dit vertrouwen is de motivatie om uberhaupt te beginnen met mediteren. Waarin iemand vertrouwen heeft verschilt natuurlijk, zo kan iemand de overtuiging hebben dat het helpt om rust te vinden of meer energie te krijgen. Maar het grootste vertrouwen dat traditioneel wordt bedoelt is de overtuiging dat meditatie leidt tot volledige bevrijding van lijden. Voor sommigen is dit een overtuiging die te ver bij  hem of haar afstaat. Dan is het natuurlijk ook prima als je andere overtuigingen hebt waar de meditatie toe leidt als je aanhoudend beoefend, zoals meer rust, meer energie, vermindering stress, vermindering angst, betere impulscontrole en/of een algeheel betere kwaliteit van leven.

Inzet of Energie

Pali: Viriya
Vertrouwen leidt er toe dat we met een bepaalde toewijding aanvang nemen aan de meditatie. Het helpt ook om met een bepaalde vastberadenheid te mediteren. Viriya is tweeledig: enerzijds is er inzet nodig om daadwerkelijk aandachtig te mediteren. Anderzijds levert die aanhoudende inzet op zijn beurt op een gegeven moment weer energie op nadat hindernissen worden overwonnen.

Opmerkzaamheid

Pali: Sati

Zoals hiervoor al aangegeven gebruiken we de inzet en energie om opmerkzaam te zijn. De manier waarop we opmerkzaam zijn verschilt per meditatievorm. Bij Samatha meditatie hebben we de intentie om met volledige aandacht bij één meditatie object te blijven en bij Vipassana meditatie proberen we vooral van moment tot moment opmerkzaam te zijn op veranderingen en het voorwaardelijk bestaan van de verschijnselen. Ongeacht welke form, hebben we de intentie om ‘oordeelloos’ en ongehecht aanwezig te zijn.

Concentratie

Pali: Samādhi

Aanhoudende opmerkzaamheid leidt uiteindelijk tot bepaalde niveaus van concentratie. Dat kan eenpuntige concentratie zijn zoals bij Samatha meditatie, of van moment tot moment concentratie (khanika samādhi) zoals bij Vipassana. Er zijn bepaalde leraren en tradities die stellen dat moment tot moment concentratie niet geschikt is voor vipassana beoefening (omdat je snel kunt terugvallen in rusteloosheid), terwijl andere leraren en tradities (zoals die van Mahasi Sayadaw) juist deze vorm van concentratie voldoende en belangrijk vinden bij aanvang van de beoefening. Bij aanhoudende opmerkzaamheid (Sati) zal deze concentratie zich vanzelf verder verdiepen. Aanhoudende concentratie kan tot verschillende absorpties (Jhanas), of ook wel diepe staten van concentratie leiden.

Wijsheid

Vanuit een geconcentreerde geest kunnen we inzichten opdoen die bijdragen aan het ontwikkelen van wijsheid. Daarmee worden diepgaande inzichten bedoeld over de ware natuur van alle verschijnselen. Met name in De Drie Karakteristieken van bestaan; vergankelijkheid (anicca), onbevredigendheid (dukkha), en niet-zelf (anatta).

Een vicieuze cirkel

Als je inzichten hebt opgedaan, zal dit weer je vertrouwen versterken. Hoewel de krachten niet enkel lineair werken, kun je zo wel in een soort van vicieuze cirkel komen waarbij de krachten elkaar versterken.

Het verschil tussen spirituele vermogens en krachten

Het verschil tussen de vijf spirituele vermogens en de vijf spirituele krachten is dat er over vermogens wordt gesproken als de kwaliteiten nog niet volledig tot ontwikkeling zijn gekomen. Nadat deze tot ontwikkeling zijn gekomen wordt gesproken over krachten.

Het ontwikkelen van de Vijf krachten door Metta Meditatie

Bij het ontwikkelen van de Vijf krachten wordt vaak gedacht aan Samatha of Vipassana meditatie, maar ook door specifiek Metta meditatie te beoefenen kun je alle vijf Spirituele Krachten cultiveren.

Lees ook:

• De 7 factoren van verlichting

 

Overzicht komende activiteiten