Vijf leefregels (of ook wel richtlijnen) in het Boeddhisme

Vanuit het traditioneel Boeddhisme kennen we ‘de Vijf leefregels’.
De vijf leefregels dienen niet als geboden te worden gezien maar als richtlijn, als aandachtspunten om mee te oefenen.
Ze worden daarom ook wel de ‘Boeddhistische Morele Voorschriften’ genoemd. Onderzoek de leefregels telkens weer met wijsheid en bedenk of iets heilzaam (bevordelijk) is of niet. 

1. Vermijd te doden en handel met respect jegens alle vormen van leven.

2. Vermijd te stelen en cultiveer vrijgevigheid. Vermijd te nemen wat jou niet gegeven is.

3. Het vermijden van seksueel ongeoorloofd gedrag.

De Boeddha sprak daarbij ook over niet vreemd gaan als je een partner hebt.

4. Vermijd te liegen en spreek de waarheid

Vermijd lasterende taal, harde woorden, onzinnig gepraat (Pali woord: Sampapalapa).
Bedenk: waar besteed je jouw energie en tijd aan? Draagt het bij?

5. Vermijd bedwelmende middelen die de geest verwarren en onopmerkzaam gedrag veroorzaken.

Neem alleen middelen tot ons die ons voeden en die een vredig leven bevorderen.

Tien leefregels voor monniken

Boeddhistische monniken leven volgens tien leefregels. Dit zijn de vijf bovenstaande voorschriften plus de volgende:

6. Vermijd te eten op de verkeerde tijden (niet tussen 12.00 uur en het begin van de ochtend).

7. Vermijd het bezoeken van vermakelijke gelegenheden.

8. Vermijd het dragen van lichamelijke versieringen en parfums.

9. Vermijd het gebruiken van een comfortabele slaapplaats.

10. Vermijd het gebruiken van goud en zilver

Waar de eerste vijf voorschriften vooral betrekking hebben op het ethische aspect, hebben de extra vijf voorschriften voor monniken meer betrekking op het vermijden van aspecten die verlangen en gehechtheid oproepen.

De voorschriften kun je ook zien als situationele voorschriften in plaats van absolute voorschriften. Het is aan jou om te onderzoeken in welke (misschien uitzonderlijke) situaties het wijsheid is om een leefregel na te leven en wanneer niet. Je kunt je voorstellen dat als je leugens verteld, dat je het lastig voor jezelf maakt en daardoor mentale onrust ontstaat. Hetzelfde kun je je waarschijnlijk ook wel voorstellen bij stelen, doden, etc. In het Boeddhisme streven we onder meer naar bevrijding van deze mentale onrust.

Deze leefregels worden ook wel voorafgaand aan een (Vipassana) retraite of meditatietraining vaak voorgedragen of gereciteerd.

De ethische leefregels hebben een directe relatie met Juist spreken, Juist handelen en Juist levensonderhoud van het Achtvoudige Pad.
Deze ethiek (Sila) gaat over het zuiveren van spraak en gedrag ten behoeve van het zuiveren van de geest.
Dit ten behoeve van een kalme en heldere geest in plaats van een geest vol met hindernissen zoals met name verlangen, afkeer en onrust door onethisch leven. Bovendien is het hele boeddhistische pad gericht op het verminderen van lijden, voor jezelf en alle andere wezens.

Ethiek is binnen het boeddhisme één van de drie pijlers voor bevrijding van stress en lijden, samen met het ontwikkelen van wijsheid en meditatie.

Karma; Alles is met elkaar verbonden

In het boeddhisme wordt uitgegaan dat je eigen handelen invloed heeft op je karma, waaronder in welke wereld je herboren wordt. Je kunt het ook interpreteren binnen dit huidige leven. Zelf denk ik vaak aan The Butterfly Effect uit de chaostheorie waarbij wordt gesteld dat door aaneenschakeling van gebeurtenissen een vlinderslag in Brazilië een tornado in Texas kan veroorzaken. Als een vlinderslag een tornado kan veroorzaken, kan een vriendelijk gebaar ook een oorlog stoppen. Al is het eerst maar de oorlog in jezelf. Iedere gedachte, iedere actie zet een keten van volgende acties in gang. Er spelen altijd veel meer variabelen mee, dus het is nooit rechtlijnig. Maar als je vriendelijkheid in het universum brengt dan heeft dan vrijwel altijd andere gevolgen dan als je onvriendelijkheid tot uiting laat komen.

Blijf op de hoogte van nieuwe retraites en ontvang inspiratiemails door je in te schrijven voor de nieuwsbrief.

Overzicht komende activiteiten