Insight Dialogue
“Inzicht dialoog meditatie”
Meditatie in verbinding met de ander en de wereld.
Meditatie stopt niet na de formele beoefening. Toch is het vaak een uitdaging om meditatief te blijven in verbinding met anderen. Met ‘Insight Dialogue’ oefenen we om liefdevol en met wijsheid helemaal aanwezig te zijn in gesprek met de ander, of anderen. Insight Dialogue is ontwikkeld door Gregory Kramer en berust op de Boeddhistische leer. Tijdens Insight Dialogue wordt er ook op onderdelen van de Boeddhistische leer gereflecteerd zodat er weer nieuwe inzichten in deze leer ontstaan. Uiteraard gaat het uiteindelijk om verdiepende, spirituele inzichten, en zou je het concept ‘Boeddhisme’ achterwege kunnen laten, ware het niet dat de Boeddhistische leer een heel rijke, praktische en toch niet dogmatische psychologie en filosofie omvat die goed als uitgangspunten voor reflectie en beoefening gebruikt kunnen worden.
Instructies
Deelnemers gaan in groepjes van twee of meer personen tegenover elkaar of in een cirkel zitten.
Voorafgaand aan Insight Dialogue wordt meestal eerst in stilte gemediteerd om de mind alvast meer tot rust te krijgen, ter bevordering van onder meer het vermogen helder aanwezig te zijn. Meestal met de ogen gesloten zodat het eenvoudiger is om eerst helemaal bij jezelf te blijven.
Vervolgens gaat er één persoon spreken. De ander(en) worden uitgenodigd actief te luisteren, zonder iets te zeggen. Als de beoefening wordt begeleid is het vaak de begeleider die aangeeft wanneer er kan worden begonnen met spreken en wanneer het stopt.
Richtlijnen
Onderstaande richtlijnen werken door- en met elkaar tijdens de beoefening. Naast dat de kwaliteiten met elkaar samenwerken, is het voor de beoefening behulpzaam om ze ook bewust één voor één op onderstaande chronologische volgorde te doorlopen:
- Pauzeren
- Ontspannen
- Openen
- Vertrouwen op het opkomende
- Aandachtig luisteren
- De waarheid spreken
Pauzeren
Door even te pauzeren is het mogelijk om niet reactief te reageren vanuit onze ontwikkelde gewoontepatronen en conditioneringen. Om los te komen van het automatisch grijpen naar- en wegduwen van wat zich aandient. Willen we tot nieuwe inzichten komen en patronen en conditioneringen veranderen dan dienen we los te komen van de paden die we lopen als we reactief zijn.
Het helpt om de dingen te zien zoals ze werkelijk zijn, voorbij onze gedachten en overtuigen daarover.
Tijdens Insight Dialogue meditatie word je als beoefenaar (zowel spreker als luisteraar) uitgenodigd om uit de reactiviteit te stappen. Dit wordt bijvoorbeeld door de begeleider gedaan door het laten klinken van een belletje.
Ontspannen
Door enkel bewust te zijn van spanningen kunnen we vele van deze spanningen ook weer loslaten. Het is niet ongewoon enige spanningen vast te houden, zeker niet als we in verbinding zijn met een ander. Deze spanningen laat je gewoon zijn. Maar het is een uitnodiging om zowel het lichaam als de geest zachter te maken. Ontspannen bij wat er is, is kiezen voor vrede. Ook vrede met spanningen. Deze stap is het volledig toelaten wat zich aandient aan sensaties, gedachten en gevoelens.
Openen
De aandacht (mindfulness) van binnen naar buiten brengen. We ontmoeten de ander en de wereld met dezelfde aandachtigheid zoals de aandacht naar binnen was gericht. Zoals we zonder oordeel toelaten wat zich aandient in de binnenwereld, doen we dat ook in relatie met ‘de ander’. Het is ook een uitnodiging om voorbij te gaan aan de identificatie met ons ‘ego persoontje’ waardoor de harde, mentale afgescheidenheid tussen ons en de wereld minder hard wordt of verdwijnt.
Vertrouwen op het opkomende
Leven vanuit overgave vraagt een vertrouwen op het ontvouwende. Probeer niet van tevoren te bedenken wat je gaat zeggen, maar merk op wat zich in het moment spontaan aandient. Merk op welke gedachten worden geboren en oefen mede in ‘juiste intentie’, ‘juist spreken’ en ‘juist handelen’ door op te merken wat zich aandient.
Vertrouwen op het opkomende is dan ook tevens een oefening in loslaten.
Aandachtig luisteren
Mindful luisteren, is helemaal bij de ander aanwezig zijn. Ontspannen en open om de ontvouwende woorden van de ander te ontvangen. Een oefening in Juiste mindfulness. Vaak zijn de woorden van de ander een soort van vishaakjes waar onze eigen gedachten zich in vastbijten waardoor we in onze eigen verhalen belanden. We gaan dingen invullen, we gaan dingen vergelijken of hebben de neiging te corrigeren, oplossingen aan te dragen etc. Bij aandachtig luisteren heb je de intentie om helemaal aanwezig te zijn bij de woorden van de ander. Als je mind toch afdwaalt en je merkt dit op, keer je met aandacht weer terug bij de ander. Als een anker, net zoals je de buikademhaling als anker gebruikt bij andere meditatievormen.
De waarheid spreken
Het Boeddhisme kent meerdere ethische richtlijnen die bedoeld zijn om lijden te verminderen en uiteindelijk zelfs op te heffen. De waarheid spreken is daar één van. Het is onderdeel van ‘Juist spreken’ van het Achtvoudige pad. Met Juist spreken wordt niet alleen bedoeld je te onthouden van liegen, maar ook je te onthouden van onder meer kwaad spreken en roddelen. In plaats daarvan de intentie hebben om vriendelijke woorden te gebruiken die aangenaam in het gehoor liggen. ‘De waarheid spreken’ heeft ook nog een andere betekenis. Deze waarheid is gerelateerd aan wijsheid, voortkomend uit inzichten door beoefening en kennisoverdracht. In enkele spirituele stromingen wordt ook wel gesproken over de absolute waarheid en de relatieve waarheid. De beoefening is er op gericht de dingen te zien zoals ze werkelijk zijn. Voorbij onze identificaties, voorbij de verhalen waar we inzitten en voorbij concepten. We kunnen de intentie zetten om te spreken en reflecteren vanuit deze ‘absolute waarheid’. De Boeddha zou ook gezegd hebben dat de absolute waarheid niet iets mysterieus is, maar de direct waargenomen waarheid van onze eigen ervaring.
Afbeeldingen: Pexels.com en Unsplash.com (de bovenste is door mij aangepast door twee afbeeldingen door elkaar te gebruiken)
Gerjan Schoemaker is meditatieleraar en oprichter van Meditatie Instituut Nederland. Als hoofddocent van de erkende Meditatie Opleiding deelt hij zijn ruime kennis en ervaring. Daarnaast is hij gastdocent meditatie en boeddhistische psychologie bij de Opleiding Integraal Essentiecoach, en begeleidt hij vipassana retraites en cursussen. Gerjan put uit een rijke achtergrond in verschillende tradities, waaronder het Boeddhisme en Advaita Vedanta.