Juiste intentie

Juiste intentie binnen het Boeddhistische Achtvoudige Pad

Binnen het Boeddhistische Achtvoudige Pad is juiste intentie het tweede aspect in het rijtje en wordt gevolgd door drie andere morele/ethische aspecten, namelijk; juist spreken, juist handelen en juiste manier van levensonderhoud.

In plaats van juiste intentie wordt het ook wel eens vanuit het Pali woord Samma Sankappa vertaald naar juiste gedachten, bevorderlijke gedachten of heilzame intenties. Met heilzaam of bevorderlijk bedoelen we dan bijdragend aan het reduceren of opheffen van Dukkha (lijden/stress/ongemak).

Juiste intentie wordt ook wel onderverdeeld in drie bevorderlijke onderdelen:

• intentie voor verzaking
• intentie voor vriendelijkheid (goede wil)
• intentie voor niet schaden

Toelichting intentie voor verzaking
Met verzaking wordt bedoeld dingen te laten die niet bevordelijk zijn. In deze tijd is het misschien nog wel belangrijker om hierop opmerkzaam te zijn. Als we niet opletten hebben we dermate veel ‘verplichtingen’ dat we van hot naar her blijven rennen. En om hieruit te ontsnappen vinden we valse toevlucht in afleidingen als televisie, social media, sex, feesten en alcohol. Het is daarom belangrijk regelmatig te reflecteren op hoe je jouw leven inricht en wat je moet laten ter ondersteuning van je helderheid, kalmte en innerlijke vreugde.

Toelichting intentie voor vriendelijkheid en niet schaden
Zoals uitgelegd in de Tweede Nobele Waarheid, is weerstand een bron voor stress, depressie, irritatie, angst en andere vormen van ongemak en lijden. Een tegenkracht voor deze vormen van weerstand is liefdevolle vriendelijkheid.

Tegenover bovengenoemde drie bevorderlijke, staan drie verkeerde intenties, ofwel welke NIET bijdragen aan het reduceren of opheffen van Dukkha:

• intentie aangestuurd door verlangen
• intentie aangestuurd door vijandigheid (irritatie/boosheid/wraak/etc.)
• intentie aangestuurd door willen schaden

Juiste intenties laten opkomen

We kunnen niet afdwingen welke gedachten of intenties zich in ons bewustzijn aandienen. Hoe zorgen we er dan voor dat juiste intenties of gedachten ‘geboren worden’?

Hoewel we het niet kunnen forceren, kunnen we wel de voorwaarden scheppen om meer bevorderende intenties en gedachten geboren te laten worden. Dit kunnen we mede doen door de formele beoefening van meditaties gericht op liefdevolle vriendelijkheid, compassie, medevreugde en gelijkmoedigheid. Of ook wel de Brahma Vihara, de Vier Hartkwaliteiten.

Onderscheidingsvermogen ontwikkelen

Zoals hierboven kunnen we onze geest trainen en ontwikkelen door de formele beoefening van meditaties gericht liefdevolle intenties. Daarnaast is het belangrijk om opmerkzaamheid en een onderscheidingsvermogen te ontwikkelen om te weten of een opkomende intentie ‘bevorderlijk’ of ‘niet bevorderlijk’ is. Of ook wel heilzaam of onheilzaam. Dit vermogen ontwikkelen door de formele beoefening van Vipassana meditatie, of ook wel inzicht-meditatie. Naarmate we hier langer mee bezig zijn, is het niet onwaarschijnlijk dat we door nieuwe inzichten, intenties anders gaan beoordelen. Intenties waarvan we dan in eerste instantie dachten dat ze niet schadelijk zijn, kunnen door ontwikkelde wijsheid in ons bewustwordingsproces, op een later moment toch als onheilzaam worden gezien. Door deze nieuwe inzichten komen we steeds verder tot een wijsheid, als tegenkracht voor onwetendheid.

Bevorderlijke intenties stimuleren

Als we opmerken dat bevorderlijke intenties of gedachten zich aandienen in ons bewustzijn, kunnen we deze verder stimuleren. We kunnen deze intenties tot uitdrukking laten komen en we kunnen we de voorwaarden scheppen om deze bevorderlijke intenties vaker te laten opkomen.

Niet reactief zijn op niet- bevorderlijke intenties

Als intenties of gedachten opkomen, vraagt het onze inspanning om hier niet reactief op te zijn. Een uitspraak van Gandhi luidt:

“Je overtuigingen worden je gedachten,
Je gedachten worden je woorden,
Je woorden worden je acties,
Je acties worden je gewoontes,
Je gewoontes worden je waarden,
Je waarden worden je bestemming.”

Dit illustreert het belang van opmerkzaamheid en het vermogen om los te komen van je gedachten. Zodra je volledig met je gedachten vereenzelvigd bent, zul je vaak reactief zijn. Dan vervolg je je weg zoals je dit altijd hebt gedaan vanuit je conditioneringen. Door opmerkzaamheid kun je deze conditioneringen doorbreken. Dit schept de mogelijkheid om tot werkelijke transformatie te komen.

Het lukt niet altijd in één keer

Eenmaal op het pad van bewustwording, komen we vaak tot het inzicht dat we de dingen niet altijd heilzaam aanpakken. Dat we dingen graag anders zouden doen, dan dat we dit altijd hebben gedaan. Dit houdt in dat we van onwetendheid tot wijsheid zijn gekomen. Maar dat wil nog niet zeggen dat we het vermogen hebben om hier altijd naar kunnen leven! We zijn jaren lang op een bepaalde manier geconditioneerd. Veel overtuigingen en vaardigheden zijn dermate diep ingesleten, dat we het niet opeens kunnen veranderen. Dit vraagt geduld, begrip en liefde. Naar onszelf en naar anderen. Dit is een transformatieproces die zich vaak gestaag ontvouwt.

Zodra we opmerkzaam zijn op ons niet bevorderlijk spreken en handelen, maar nog niet in staat zijn om het anders te doen zijn we ‘bewust onbekwaam’. Het vergt dan blijvende opmerkzaamheid en inspanning om uiteindelijk tot transformatie te komen. Op een gegeven moment wordt nieuwe, meer heilzame handelen onze nieuwe conditionering. Dan reageren we vanzelf zoals we graag zouden willen. Dit wordt ook toegelicht in de leercirkel van bekwaamheid en bewustwording.

Overzicht komende activiteiten