Droge Vipassana
‘Droge vipassana’ in het geval van thuismeditatie
Je kunt inzicht meditatie (vipassana) beoefenen nadat je een bepaalde absorptie (niveau van concentratie) hebt bereikt, wat helpend kan zijn in een retraite setting. Als je tot een wat meer geconcentreerde mind bent gekomen, wordt de mind meer zuiver van vertroebelingen, en ga je de dingen meer zien zoals ze werkelijk zijn.
Maar de meeste mensen leven niet als monnik, en in het dagelijks leven is het vrijwel onmogelijk om tot diepere absorptie staten te komen. Dan kun je ook beginnen met wat ook wel ‘Droge Vipassana’ wordt genoemd. Uiteraard kan het wel helpen om eerst wat kalmte meditatie te beoefenen als de mind sterk onrustig is. Dit zou je onder ‘Juiste inspanning‘ kunnen laten vallen, in het geval sterke hindernissen als afkeer en onrust continu aanwezig zijn en het niet lukt om daar aandachtig bij aanwezig te zijn.
Niet eerst Jhana ontwikkeling
Het is niet zo dat je eerst al tot een diepere absorptie te dient te komen voordat je Vipassana gaat beoefenen. Vipassana meditatie is gebaseerd op de Satipatthana Sutta en daarin staat expliciet vermeld hoe je aandachtig moet/kunt zijn op de hindernissen en de voorwaardelijkheid daarvan. Bij diepere absorptie niveaus vallen deze hindernissen weg, net al andere bepaalde aspecten zoals benoemd in de Satipatthana, waaruit valt af te leiden dat je niet tot een bepaalde absorptie hoeft te komen voordat je begint met Satipatthana of Vipassana meditatie. Er wordt zelfs gesteld dat door aanhoudende aandacht de geest op een gegeven moment vanzelf meer geconcentreerd wordt, dus dat concentratie ook meer een resultaat is van de Vipassana beoefening en niet een voorwaarde.
Als het niet lukt aandachtig te blijven
Als het meditatie op meditatie niet lukt om aandachtig te zijn bij de beoefening van Vipassana, kun je uiteraard wel eerst Samatha meditatie beoefening toepassen, om jezelf te trainen om meer aandachtig bij de ervaring te blijven. Dit zou je onder ‘Juiste inspanning’ kunnen laten vallen, voor het verminderen van de hindernissen indien deze aanhoudend sterk aanwezig zijn. In onderstaande video vertel ik daar meer over:
Gerjan Schoemaker is meditatieleraar en oprichter van Meditatie Instituut Nederland. Gerjan is hoofddocent van onze erkende meditatie opleiding in Amsterdam en begeleidt vipassana retraites en cursussen. Gerjan bestudeerd en onderricht vanuit verschillende stromingen, waaronder het Boeddhisme en Advaita tradities. Daarnaast geeft Gerjan onderricht in diverse meditatie technieken.
