4 geleide hart meditaties voor liefde
In het boeddhisme kennen we de Brahma Vihara, ook wel de Goddelijke Verblijfplaatsen van het hart. Deze zijn gericht op het ontwikkelen van een onvoorwaardelijke en onbegrensde liefde. Dus liefde voor alle wezens, inclusief onszelf en ook inclusief mensen waar we meer moeite mee hebben.
De Vier Hartkwaliteiten
De vier kwaliteiten van het hart die we hierbij ontwikkelen zijn:
- Liefdevolle vriendelijkheid (Metta)
- Compassie (Karuna)
- Onbaatzuchtige vreugde (Mudita)
- Gelijkmoedigheid (Upekkha)
Deze vier hartkwaliteiten worden onder meer ontwikkeld door het beoefenen van meditatie. Vaak wordt dit gedaan in de vorm van concentratie-meditatie waarbij wensen worden gereciteerd. Vergelijkbaar met een soort van mantra. Deze wensen worden gereciteerd op verschillende ‘groepen’ mensen en uiteindelijk gericht op alle wezens in het hele universum. Niemand uitgesloten. De wensen die in de meditatie worden uitgesproken verschillen per hartkwaliteit. Ook de volgorde van de groepen die wordt uitgesproken verschilt.
1. Meditatie gericht op Liefdevolle Vriendelijkheid
De meditatie gericht op het ontwikkelen van liefdevolle vriendelijkheid wordt ook wel ‘Metta meditatie’ genoemd. De zinnen die traditioneel hierbij worden gereciteerd zijn:
“Mag ik/jij veilig zijn”
“Mag ik/jij gezond zijn”
“Mag ik/jij komen tot vrede”
“Mag ik/jij gelukkig zijn”
De volgorde van de groepen waarop we de wensen richten:
- jezelf
- een inspirerend persoon
- een vriend
- een persoon waar je wat moeite mee hebt
- alle wezens
Bekijk/beluister hier een geleide Metta Meditatie:
- Meer over metta meditatie.
2. Meditatie gericht op Compassie
Compassie is vertaald vanuit het Pali woord Karuna. Het wordt ook wel vertaald naar mededogen.
De tekst die hierbij wordt gereciteerd is: “Dat je bevrijd mag worden van alle vormen van lijden” of ook wel “Dat je bevrijd mag worden van zowel geestelijk als lichamelijk lijden”.
De volgorde van de groepen is vaak als volgt:
- Een vriend/goede bekende die lijdt
- Iemand die jou heeft geholpen
- Een bekende vreemde
- Jezelf
- Alle wezens
Zelf heb ik een tekst geformuleerd die mij helpt om meer verbinding met compassie te maken. Misschien vind jij deze ook helpend:
“[Naam] Dat je liefdevol met vormen van pijn om mag omgaan.
Dat je bevrijd mag worden van alle vormen van lijden.”
Of als je de wensen richt op jezelf kun je ook deze zinnen gebruiken:
“[Naam] Dat ik liefdevol met vormen van pijn om mag omgaan.
Dat ik bevrijd mag worden van alle vormen van lijden.”
Geleide compassie meditatie:
- Meer over compassie meditatie.
3. Meditatie gericht op Onbaatzuchtige Vreugde
Onbaatzuchtige vreugde is vertaald uit het Pali woord Mudita. Het wordt ook wel vertaald naar altruïstische vreugde of medevreugde. Het gaat erom vreugde te vinden in de voorspoed bij anderen. Een tegengif voor onder meer onverschilligheid, jaloezie en afgunst.
De tekst die je kunt gebruiken bij de meditatie gericht op onbaatzuchtige vreugde:
“Dat jouw vreugde en geluk voort mag gaan.
Dat jouw geluk groter mag worden.”
De volgorde van groepen:
- Een vriend of een goede bekende die geluk ervaart of (onlangs) iets positiefs beleeft
- Een inspirerend persoon
- Een bekende vreemde
- Een persoon waar je wat moeite mee hebt
- Alle wezens
Beluister hier een geleide meditatie gericht op medevreugde:
- Meer over medevreugde.
4. Meditatie gericht op Gelijkmoedigheid
Gelijkmoedigheid is vertaald vanuit het Pali woord Upekkha. Het gaat over het behoud van innerlijke vrede en innerlijke vreugde bij alle omstandigheden. We hebben allemaal te maken met wat ook wel de Acht wereldse winden worden genoemd; winst en verlies, plezier en pijn, lof en blaam, succes en falen. Gelijkmoedigheid helpt ons dicht bij onszelf te blijven, dicht bij onze ware natuur. Het helpt ons om controle te houden over onze emoties, in plaats van dat de emoties ons controleren.
De traditionele tekst die bij Gelijkmoedigheid meditatie wordt gebruikt is:
“Alle wezens zijn eigenaar van hun eigen karma; hun geluk en ongeluk hangt af van hun eigen acties, niet van mijn wensen voor hen.”
Zelf heb ik de volgende zinnen geformuleerd, deze spreken mijzelf meer aan:
“[naam], ik wens dat je vrij bent van lijden.
Ondanks mijn wens, weet ik dat je te maken hebt met vormen van pijn.
Ik ben niet in staat het leven te beheersen.
Dat je liefdevol met de pijn om mag gaan.”
De volgorde van groepen bij Upekkha meditatie:
- Een bekende vreemde
- Een inspirerend persoon
- Een vriend
- Iemand waar je moeite mee hebt
- Jezelf
- Alle wezens
Beluister hieronder een geleide meditatie gericht op gelijkmoedigheid:
Hieronder nog een andere variant, met ook wat meer nadruk op het behouden van innerlijke vreugde bij moeilijke omstandigheden:
- Meer over gelijkmoedigheid.
- Meer informatie over de Brahma Vihara meditaties.
Heb je een van deze meditaties beoefend? Het is mooi als je je ervaring hieronder in de opmerkingen deelt.
Met Metta,
Gerjan Schoemaker
Gerjan Schoemaker is meditatieleraar en oprichter van Meditatie Instituut Nederland. Gerjan is hoofddocent van onze erkende meditatie opleiding in Amsterdam en begeleidt vipassana retraites en cursussen. Gerjan bestudeerd en onderricht vanuit verschillende stromingen, waaronder het Boeddhisme en Advaita tradities. Daarnaast geeft Gerjan onderricht in diverse meditatie technieken.
